EUSKAL HERRIKO BILAKAERA DEMOGRAFIKOAREN DESKRIBAPEN OROKORRA
Julen Landa Etxeberria
2022/06/22
Biztanleriaren bilakaera (I)
Euskal Herriak %10,0ko biztanleria hazkundea izan du azken bi
hamarkadetan:
- 2000-2012 epealdiko biztanleria gorakada konstantea, lehenik.
- 2012-2016 epealdiko biztanleria egonkortzea, jarraian.
- Azken lau urteetako biztanleria hazkunde berria, azkenik.
Krisi ekonomikoaren eragina nabaritu aurreko urteetan (2000-2012)
landa eremuan antzeman zen biztanleria hazkunde handiena (%14,5).
Azken urteetan, ordea, metropolizazio prozesu argia bizi du Euskal
Herriak: 2016-2020 epealdian hiriguneek eta bitarteko hiriguneek izan
dute hazkunde handiena.
Euskal Herriak gaur egun 3.196.594 biztanle ditu, eta horietatik
%82,6a hirigunean eta bitarteko hiriguneetan bizi da.
Biztanleriaren bilakaera (II)
Biztanleria hazkundearen bilakaera (%)
Euskal Herria, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Biztanleriaren bilakaera (III)
Biztanleria hazkunde positiboa ez da homogeneoa izan Euskal Herriko
lurralde guztian zehar.
Hiriguneak eta horien inguruko udalerriak biltzen dituzten
eskualdeek %30tik gorako biztanleria hazkunde tasak izan dituzte hazken
bi hamarkadetan: Arabako Lautada, Bilbo Handia, Plentzia-Mungia, Euskal
Kostaldea-Aturri, Iruñerria…
Landa eremuko udalerrietako biztanleriak ere, oro har, gora egin du
nahiz eta bertan aurkitzen diren dira biztanleria galera handiena izan
dituzten eskualdeak: Enkartazioak, Xiberoa, Nafarroako Pirinioak,
Zangozaldea, Ega, Larraun-Leitzaran…
Biztanleriaren bilakaera (IV)
Biztanleria hazkundea (%)
Euskal Herria, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Adin egitura (I)
Eremu desberdinetako biztanleria piramideek biztanleriaren adin
egituraren zahartze orokortu bat erakusten dute:
- Duela hogei urte 20-44 urte bitarteko belaunaldia nagusitzen
zen.
- Gaur egun belaunaldi bera nagusitzen da baina 40-64 urteko adin
tartean.
65 urtetik gorako biztanleria tasak ere gorakada konstantea izan du:
2000 urtean %17,7a izatetik 2020urtean %22,1 izatera igaro da. Joera
berdina izan dute hiriguneek, bitarteko hiriguneek zein
arnasguneek.
Landa eremuak, ordea, berezitasun bat du: 2000-2012ko biztanleria
hazkundearekin batera bere zahartze tasak behera egin du. Azken
urteetako joera gainerako eremuen berdina da.
Biztanleriaren biziberritze datuak positiboak izan dira 2000-2013
epealdian. Hortik aurrera egoera orekatu eta beherako joera hartu
du.
Adin egitura (II)
Euskal Herria
Biztanleria piramidearen bilakaera (%)
Euskal Herria, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Hirigunea
Biztanleria piramidearen bilakaera (%)
Euskal Herriko hirigunea, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Bitarteko hirigunea
Biztanleria piramidearen bilakaera (%)
Euskal Herriko bitarteko hirigunea, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Landa eremua
Biztanleria piramidearen bilakaera (%)
Euskal Herriko landa eremua, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Arnasguneak
Biztanleria piramidearen bilakaera (%)
Euskararen arnasgunea, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Adin egitura (III)
15 urtetik beherakoen biztanleria tasaren bilakaera (%)
Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Adin egitura (IV)
15 urtetik beherako biztanleriaen tasa (%)
Euskal Herriko udalerriak, 2020
Iturria: INE eta INSEE
Adin egitura (V)
65 urtetik gorako biztanleria tasaren bilakaera (%)
Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Adin egitura (VI)
65 urtetik gorako biztanleria tasa (%)
Euskal Herriko udalerriak, 2020
Iturria: INE eta INSEE
Adin egitura (VII)
Biztanleriaren zahartzeak udalerri eta eskualde mailako desoreka
argiak ditu.
Korrelazio espaziala argia da: biztanleria galera handiena izan
duten eremuek dituzte gaur egungo zahartze tasarik handienak eta
biztanleriaren biziberritzeari lotutako adierazleen baliorik
apalenak.
Biztanleriaren biziberritzea (I)
Biztanleriaren biziberritze datuak positiboak izan dira 2000-2013
epealdian: 15 urtetik beherako biztanleria tasak zein jaioberrien tasak
gora egin zuten.
Arnasguneak eta landa eremua izan dira adierazle hauen balio
handiena zuten eremuak.
2013tik aurrera biziberritze adierazleen joera beherakorra da, 15
urtetik beherako zein jaioberrien kopuru absolutua bezalaxe.
Biztanleriaren biziberritzea (II)
Jaioberrien tasaren bilakaera (%)
Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Biztanleriaren biziberritzea (III)
Jaioberrien tasa (%)
Euskal Herriko udalerriak, 2016-2020 bataz bestekoa
Iturria: INE eta INSEE
Biztanleriaren biziberritzea (IV)
Ugalkortasun tasaren bilakaera (‰)
Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Biztanleriaren biziberritzea (V)
Ugalkortasun tasa (‰)
Euskal Herriko udalerriak, 2016-2020 bataz bestekoa
Iturria: INE eta INSEE
Estatuik kanpo jaiotako biztanleria (I)
Azken bi hamarkadetako biztanleria hazkundearen arrazoi nagusiena
migrazio saldo positiboa izan da:
- 2000 urtean Euskal Herrian estatutik kanpo jaiotako 67.692
pertsona zeuden (%2,3).
- 2020 urtean kopurua 372.480 herritarrera igo da (%11,7).
Hiriguneak eta bitarteko hiriguneak dira estatutik kanpo jaiotako
pertsona gehienak biltzen dituzten eremuak. Kontrara, landa eremuak eta
arnasguneek (azken honek bereziki) izan dute migrazioaren eragin
urriena.
Hainbat eskualderen egitura ekonomikoa dela medio, landa eremuko
hainbat eremuetan estatutik kanpo jaiotako biztanleria tasak handiak
dira: Errioxa Arabarra, Lea Artibai, Lizarraldeko Erribera, Nafarroako
Goi Erribera, Nafarroako Erribera…
Estatuik kanpo jaiotako biztanleria (II)
Estatutik kanpo jaiotako biztanleria tasaren bilakaera (%)
Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020
Iturria: INE eta INSEE
Estatuik kanpo jaiotako biztanleria (III)
Estatutik kanpo jaiotako biztanleria tasa (%)
Euskal Herriko udalerriak, 2020
Iturria: INE eta INSEE
Prospektiba (I)
Biztanleria prospektibak aurreikusten duenaren arabera hurrengo 15
urteetan Euskal Herriko biztanleriak hazten jarraituko du:
- 2035 urtean biztanle kopurua 3.360.000 ingurura iritsiko da, gaur
egun baino %5,0 gehiago.
Hazkunde horren arrazoiak:
- Migrazio saldo positiboa.
- Bizi itxaropenaren gorakada.
Ondorioz, biztanleriaren adin egitura zahartzen joango da:
- Zahartze tasa %27,0raino igoko da.
- 15 urtetik beherako biztanleriaren tasa %11,4raino jaistea espero
da.
- Azken urteetako jaioberrien kopurua migrazio saldo positiboaren
baitan bakarrik mantenduko da.
Prospektiba (II)
Biztanleria hazkundearen prospektiba (%)
Euskal Herria, 2020
Iturria: Ekoizpen propioa, INE eta INSEE-tik abiatuz
Prospektiba (III)
Biztanleriaren piramidea (%)
Prospektiba (IV)
15 urtetik beherako biztanleria tasaren prospektiba (%)
Euskal Herria, 2000-2035
Iturria: Ekoizpen propioa, INE eta INSEE-tik abiatuz
Prospektiba (V)
65 urtetik gorako biztanleen tasaren prospektiba (%)
Euskal Herria, 2000-2035
Iturria: Ekoizpen propioa, INE eta INSEE-tik abiatuz
Prospektiba (VI)
Jaioberrien tasaren prospektiba (%)
Euskal Herria, 2000-2035
Iturria: Ekoizpen propioa, INE eta INSEE-tik abiatuz
Laburbilduz
Euskal Herriko biztanleriak hazten jarraituko du hurrengo urteetan
eta bere adin egitura zahartzen joango da.
Hazkundearen faktore nagusietako bat migrazio saldo positiboa izango
da, estatutik kanpo datorrena, nagusiki.
Estatutik kanpo jaiotako biztanleria, orain arte bezala, hirigune
eta bitarteko hiriguneetan biltzea espero da.
Herri txiki asko, arnasguneak tarteko, biztaznleria galtzen
jarraituko dute.
Eranskinak
Udalerrien tipologia (DEGURBA)
Euskal Herriko udalerriak, 2020
Iturria: Eurostat
Arnasguneak
Euskal Herriko udalerriak, 2020
Iturria: UEMA