EUSKAL HERRIKO BILAKAERA DEMOGRAFIKOAREN DESKRIBAPEN OROKORRA


Julen Landa Etxeberria


2022/06/22



























Biztanleriaren bilakaera (I)



Euskal Herriak %10,0ko biztanleria hazkundea izan du azken bi hamarkadetan:

- 2000-2012 epealdiko biztanleria gorakada konstantea, lehenik.

- 2012-2016 epealdiko biztanleria egonkortzea, jarraian.

- Azken lau urteetako biztanleria hazkunde berria, azkenik.





Krisi ekonomikoaren eragina nabaritu aurreko urteetan (2000-2012) landa eremuan antzeman zen biztanleria hazkunde handiena (%14,5).





Azken urteetan, ordea, metropolizazio prozesu argia bizi du Euskal Herriak: 2016-2020 epealdian hiriguneek eta bitarteko hiriguneek izan dute hazkunde handiena.





Euskal Herriak gaur egun 3.196.594 biztanle ditu, eta horietatik %82,6a hirigunean eta bitarteko hiriguneetan bizi da.















Biztanleriaren bilakaera (II)




Biztanleria hazkundearen bilakaera (%)

Euskal Herria, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE












Biztanleriaren bilakaera (III)



Biztanleria hazkunde positiboa ez da homogeneoa izan Euskal Herriko lurralde guztian zehar.





Hiriguneak eta horien inguruko udalerriak biltzen dituzten eskualdeek %30tik gorako biztanleria hazkunde tasak izan dituzte hazken bi hamarkadetan: Arabako Lautada, Bilbo Handia, Plentzia-Mungia, Euskal Kostaldea-Aturri, Iruñerria…





Landa eremuko udalerrietako biztanleriak ere, oro har, gora egin du nahiz eta bertan aurkitzen diren dira biztanleria galera handiena izan dituzten eskualdeak: Enkartazioak, Xiberoa, Nafarroako Pirinioak, Zangozaldea, Ega, Larraun-Leitzaran…



























Biztanleriaren bilakaera (IV)




Biztanleria hazkundea (%)

Euskal Herria, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE












Adin egitura (I)



Eremu desberdinetako biztanleria piramideek biztanleriaren adin egituraren zahartze orokortu bat erakusten dute:

- Duela hogei urte 20-44 urte bitarteko belaunaldia nagusitzen zen.

- Gaur egun belaunaldi bera nagusitzen da baina 40-64 urteko adin tartean.





65 urtetik gorako biztanleria tasak ere gorakada konstantea izan du: 2000 urtean %17,7a izatetik 2020urtean %22,1 izatera igaro da. Joera berdina izan dute hiriguneek, bitarteko hiriguneek zein arnasguneek.





Landa eremuak, ordea, berezitasun bat du: 2000-2012ko biztanleria hazkundearekin batera bere zahartze tasak behera egin du. Azken urteetako joera gainerako eremuen berdina da.





Biztanleriaren biziberritze datuak positiboak izan dira 2000-2013 epealdian. Hortik aurrera egoera orekatu eta beherako joera hartu du.















Adin egitura (II)


Euskal Herria

Biztanleria piramidearen bilakaera (%)

Euskal Herria, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE












Hirigunea

Biztanleria piramidearen bilakaera (%)

Euskal Herriko hirigunea, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE












Bitarteko hirigunea

Biztanleria piramidearen bilakaera (%)

Euskal Herriko bitarteko hirigunea, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE












Landa eremua

Biztanleria piramidearen bilakaera (%)

Euskal Herriko landa eremua, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE












Arnasguneak

Biztanleria piramidearen bilakaera (%)

Euskararen arnasgunea, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE












Adin egitura (III)



15 urtetik beherakoen biztanleria tasaren bilakaera (%)

Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE














Adin egitura (IV)



15 urtetik beherako biztanleriaen tasa (%)

Euskal Herriko udalerriak, 2020

Iturria: INE eta INSEE














Adin egitura (V)



65 urtetik gorako biztanleria tasaren bilakaera (%)

Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE














Adin egitura (VI)



65 urtetik gorako biztanleria tasa (%)

Euskal Herriko udalerriak, 2020

Iturria: INE eta INSEE













Adin egitura (VII)



Biztanleriaren zahartzeak udalerri eta eskualde mailako desoreka argiak ditu.





Korrelazio espaziala argia da: biztanleria galera handiena izan duten eremuek dituzte gaur egungo zahartze tasarik handienak eta biztanleriaren biziberritzeari lotutako adierazleen baliorik apalenak.





































Biztanleriaren biziberritzea (I)



Biztanleriaren biziberritze datuak positiboak izan dira 2000-2013 epealdian: 15 urtetik beherako biztanleria tasak zein jaioberrien tasak gora egin zuten.





Arnasguneak eta landa eremua izan dira adierazle hauen balio handiena zuten eremuak.





2013tik aurrera biziberritze adierazleen joera beherakorra da, 15 urtetik beherako zein jaioberrien kopuru absolutua bezalaxe.



























Biztanleriaren biziberritzea (II)



Jaioberrien tasaren bilakaera (%)

Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE













Biztanleriaren biziberritzea (III)



Jaioberrien tasa (%)

Euskal Herriko udalerriak, 2016-2020 bataz bestekoa

Iturria: INE eta INSEE













Biztanleriaren biziberritzea (IV)



Ugalkortasun tasaren bilakaera (‰)

Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE













Biztanleriaren biziberritzea (V)



Ugalkortasun tasa (‰)

Euskal Herriko udalerriak, 2016-2020 bataz bestekoa

Iturria: INE eta INSEE













Estatuik kanpo jaiotako biztanleria (I)



Azken bi hamarkadetako biztanleria hazkundearen arrazoi nagusiena migrazio saldo positiboa izan da:

- 2000 urtean Euskal Herrian estatutik kanpo jaiotako 67.692 pertsona zeuden (%2,3).

- 2020 urtean kopurua 372.480 herritarrera igo da (%11,7).




Hiriguneak eta bitarteko hiriguneak dira estatutik kanpo jaiotako pertsona gehienak biltzen dituzten eremuak. Kontrara, landa eremuak eta arnasguneek (azken honek bereziki) izan dute migrazioaren eragin urriena.





Hainbat eskualderen egitura ekonomikoa dela medio, landa eremuko hainbat eremuetan estatutik kanpo jaiotako biztanleria tasak handiak dira: Errioxa Arabarra, Lea Artibai, Lizarraldeko Erribera, Nafarroako Goi Erribera, Nafarroako Erribera…





























Estatuik kanpo jaiotako biztanleria (II)



Estatutik kanpo jaiotako biztanleria tasaren bilakaera (%)

Euskal Herria eta bere eremuak, 2000-2020

Iturria: INE eta INSEE













Estatuik kanpo jaiotako biztanleria (III)



Estatutik kanpo jaiotako biztanleria tasa (%)

Euskal Herriko udalerriak, 2020

Iturria: INE eta INSEE













Prospektiba (I)



Biztanleria prospektibak aurreikusten duenaren arabera hurrengo 15 urteetan Euskal Herriko biztanleriak hazten jarraituko du:

- 2035 urtean biztanle kopurua 3.360.000 ingurura iritsiko da, gaur egun baino %5,0 gehiago.





Hazkunde horren arrazoiak:

- Migrazio saldo positiboa.

- Bizi itxaropenaren gorakada.





Ondorioz, biztanleriaren adin egitura zahartzen joango da:

- Zahartze tasa %27,0raino igoko da.

- 15 urtetik beherako biztanleriaren tasa %11,4raino jaistea espero da.

- Azken urteetako jaioberrien kopurua migrazio saldo positiboaren baitan bakarrik mantenduko da.





















Prospektiba (II)





Biztanleria hazkundearen prospektiba (%)

Euskal Herria, 2020

Iturria: Ekoizpen propioa, INE eta INSEE-tik abiatuz












Prospektiba (III)



Biztanleriaren piramidea (%)

Euskal Herria, 2020-2035













Prospektiba (IV)



15 urtetik beherako biztanleria tasaren prospektiba (%)

Euskal Herria, 2000-2035

Iturria: Ekoizpen propioa, INE eta INSEE-tik abiatuz













Prospektiba (V)



65 urtetik gorako biztanleen tasaren prospektiba (%)

Euskal Herria, 2000-2035

Iturria: Ekoizpen propioa, INE eta INSEE-tik abiatuz













Prospektiba (VI)



Jaioberrien tasaren prospektiba (%)

Euskal Herria, 2000-2035

Iturria: Ekoizpen propioa, INE eta INSEE-tik abiatuz













Laburbilduz



Euskal Herriko biztanleriak hazten jarraituko du hurrengo urteetan eta bere adin egitura zahartzen joango da.





Hazkundearen faktore nagusietako bat migrazio saldo positiboa izango da, estatutik kanpo datorrena, nagusiki.





Estatutik kanpo jaiotako biztanleria, orain arte bezala, hirigune eta bitarteko hiriguneetan biltzea espero da.





Herri txiki asko, arnasguneak tarteko, biztaznleria galtzen jarraituko dute.
















Eranskinak



Udalerrien tipologia (DEGURBA)

Euskal Herriko udalerriak, 2020

Iturria: Eurostat













Arnasguneak



Euskal Herriko udalerriak, 2020

Iturria: UEMA