Soziolinguistika Klusterrak urte asko daramatza euskararen erabilerari buruzko datuak jasotzen. Azken urteotan ehun bat herrietako kaleetako datuak bildu ditugu, zehaztasun handiz. Datu multzo handi horren interpretazioan sakontzeko aukera eta beharra ikusi zen eta helburu hori betetzera asmoz abiatu zen ikerlan hau 2018 urtearen hasieran. Euskararen erabilerarekin lotura duten faktore soziolinguistikoen eta soziodemografikoen azterketa egin da. Azterlan honek hurbilpen estatistiko kuantitatibotik heldu nahi dio euskararen erabilerarekin lotzen diren faktoreen identifikazioari. Horretarako, hainbat aldagai soziolinguistiko eta soziodemografiko baliatu dira. Aldagai soziolinguistikoen artean bi dira: hizkuntzaren ezagutza eta lehen hizkuntza. Aldagai soziodemografikoen multzoa, berriz, oso zabala da: hezkuntza-eredua, biztanleriaren adina, jatorri demografikoa, migrazio-saldoa, udalerriko biztanleriaren tamaina, jaiotza-tasa, heriotza-tasa, hazkuntza begetatiboa, lan-mugikortasuna, hezkuntza-mugikortasuna, egoera zibila, familia eredua eta tamaina, ikasketa-maila, lan-gabezia-tasa, establezimenduak, barne-produktu gordina, errenta, balio erantsi gordina, nekazal lurzoruaren banaketa eta lurraren okupazioa. Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) herriak dira analisi-unitatea, eta horien kaleko erabilera-portzentajeak eta etxe-giroko erabilera-portzentajeak dira ikerketaren ardatza.
Natxo Sorolla ikerlari aragoiarra arduratu da azterketa estatistikoa bideratzeaz. Natxo Sorolla doktorea, soziolinguistika katalanari buruzko ikertzaileak pertsonen arteko harreman sareek hizkuntza gutxituen erabileran duten eraginaz ikerketzen dihardu eta gai hau lantzen du bereziki interneteko bere blogean: Xarxes socials i llengues. Esperientzia zabala du lurralde katalanetan egin diren ikerketa soziolinguistikoetan eta hainbat unibertsitatetan dabil lanean. Xarxa CRUSCAT ikerlari sareko kide da eta Treballs de Sociolingüística Catalana aldizkari zientifikoan ere badihardu. Sorollaren kanpo begirada, gure errealitate soziolinguistikoaren adierazleak aztertzeko mesedegarria edo interesgarria izan zitekeelakoan egin zitzaion proiektuaren parte izateko gonbidapena.
Lehen azterketa estatistiko hori oinarri gisa hartuta, tokiko errealitatearen ezagutza eta analisiek emandakoaren interpretazioa jartzea Soziolinguistika Klusterraren esku geratu da. Olatz Altuna eta Imanol Larrea arduratu dira gertuagoko begirada hori, kontrastea eta interpretazioaren bigarren faseaz. Honela, bi norabidetatik lan mamitsua osagarritu da.
2019
Ondorioek erakutsi dutenez, ezin esan daiteke honako hau azterlan amaitua denik. Hainbat dira irekitako bideak eta aukerak. Ikertzen jarraitu beharra dago, konplexutasun handiko alor honetan fokua galdegai egokietara orientatu, eta, teknika kuantitatiboak nahiz kualitatiboak erabiliz, errealitate soziolinguistikoaren gako nagusiak argitzen saiatu. Hala, 2019an ikergai beraren alderdi kualitatiboari erreparatuko zaio; erabilerari buruzko portzentajeen eta zenbatekoen ordez, herritarren arrazoibideak eta iritziak jaso eta analizatuko dira. Gehiegizko hedadura edo dispertsioa saihesteko, ikerketa gazteen adin-tartera mugatuko da. Gazteen ikuskerak, bizipenek eta hizkuntzarekiko jarrerak zer esan handia dute hizkuntzaren biziberritzean, eta bide erakusle gerta daitezke, hein batean. Lau herritan burutuko dugu ikerketa kualitatiboa, eta 2020ko otsaila aldera argitaratuko dira emaitzak.
Ikusi emaitzen txostena:
